Κορινθία: Δερβένι

Το Δερβένι Κορινθίας αποτελεί κωμόπολη που βρίσκεται στον Κορινθιακό κόλπο και συνδέεται ιστορικά με την περιοχή της Αρχαίας Σικυώνας και της Κορίνθου. Η γεωγραφική του θέση στον παραλιακό άξονα που ενώνει την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα το κατέστησε σημαντικό σημείο διέλευσης, με το όνομά του να παραπέμπει σε ορεινό πέρασμα ή στενό, όπως απαντάται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η παράλια αυτή ζώνη αποτέλεσε διαχρονικά χώρο εμπορικής δραστηριότητας, καθώς τα παράλια του Κορινθιακού λειτουργούσαν ως κόμβοι επικοινωνίας ανάμεσα σε κέντρα παραγωγής και κατανάλωσης.

Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής περιόδου και αργότερα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, οι παράλιοι οικισμοί της περιοχής εντάχθηκαν σε δίκτυα που συνδύαζαν την αγροτική παραγωγή της ενδοχώρας με τις θαλάσσιες μεταφορές. Η ύπαρξη καλλιεργήσιμων εκτάσεων, κυρίως για ελιά και αμπέλι, συνδέθηκε με την τοπική οικονομία, ενώ η θάλασσα πρόσφερε αλιευτικές δραστηριότητες. Η περιοχή επηρεάστηκε επίσης από τις μετακινήσεις πληθυσμών κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους, με εγκαταστάσεις που εξυπηρετούσαν εμπορικές και στρατιωτικές ανάγκες.

Στη νεότερη εποχή, το Δερβένι αναπτύχθηκε ως εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο, κυρίως χάρη στην επεξεργασία και εμπορία προϊόντων της σταφίδας, που αποτέλεσε σημαντικό εξαγωγικό αγαθό για την Ελλάδα του 19ου αιώνα. Η παρουσία παραλιακού δρόμου και αργότερα σιδηροδρομικής γραμμής ενίσχυσε τον ρόλο του ως σημείο σύνδεσης ανάμεσα σε τοπικές κοινωνίες. Οι κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές του 20ού αιώνα μετέβαλαν τον χαρακτήρα του, καθώς αναδείχθηκε σε τόπο θερινής κατοικίας και τουριστικής δραστηριότητας.

Σήμερα, το Δερβένι αποτελεί κέντρο τοπικής ζωής με αναφορά στην ιστορική του διαδρομή, αλλά και σημείο αναψυχής χάρη στη θέση του στον Κορινθιακό κόλπο. Η τοποθεσία του διατηρεί τη σημασία της ως πέρασμα και κόμβος επικοινωνίας, ενώ η μνήμη των παλαιότερων δραστηριοτήτων, από τη γεωργία και το εμπόριο μέχρι τη ναυτιλιακή σύνδεση, συγκροτεί την ταυτότητα του οικισμού μέσα στον χρόνο.