Όταν πετούν οι Γερανοί (The Cranes are Flying), Αθήνα, Αττική

H  αριστουργηματική μυθοπλασία της ταινίας  ΄Όταν πετούν οι γερανοί”  του Γεωργιανού σκηνοθέτη Καλατόζοφ την κατατάσει σε μια άκρως αντιπολεμική ταινία, που χωρίς σκηνές από την αιματηρή δράση του πολέμου καταφέρνει να παρουσιάσει τη φρικτή του πραγματικότητα μέσα από μια ιστορία αγάπης.  

Η ταινία κέρδισε το χρυσό φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών το 1958 και σηματοδότησε μια αλλαγή στο ύφος του κινηματογράφου της  Σοβιετικής Ένωσης που σιγά - σιγά απομακρύνονταν από τη Σταλινική εποχή. 

Η υπόθεση περιγράφει το βίαιο χωρισμό ενός ερωτευμένου ζευγαριού εξαιτίας του πολέμου αφού ο ένας θα πάει στο μέτωπο και άλλη θα παραμείνει πίσω σε μια πόλη όπου οι συνθήκες θα γίνουν ζοφερές και ανυπόφορες. Το ζευγάρι δεν θα ξανασυναντηθεί ποτέ. Ο Μπόρις θα πεθάνει στο μέτωπο και η Βερόνικα θα ζήσει σε μια σκληρή πραγματικότητα ελπίζοντας σχεδόν μέχρι το τέλος της ταινίας ότι ο αγαπημένος της ζει.

Ο σκηνοθέτης, επιλέγει να εστιάσει στη ζωή μιας γυναίκας που αναγκάζεται να κάνει τα πάντα για να επιβιώσει σε ένα εχθρικό για αυτήν περιβάλλον που γίνεται καθημερινά πιο επιθετικό και βίαιο.  Μέσα από αυτή την ηρωίδα η ταινία πραγματεύεται με ρεαλισμό  τα μόνιμα προβλήματα της ανθρώπινης υπόστασης όπως η αγάπη, ο έρωτας, η ελευθερία, το καθήκον, η πίστη.  Όλα αυτά,  κάτω από το βαρύ κλίμα του πολέμου που προσθέτει τεράστιο βάρος στην ανθρώπινη υπόσταση. 

Η ασπρόμαυρη ταινία με το σχεδόν τετράγωνο καρέ κανονικά θα έπρεπε να είναι αδιάφορη στο σύγχρονο κοινό αν δεν ήταν τόσο επίκαιρη και ζωντανή.  Είναι επίσης γεγονός ότι οι  αισθητικές επιλογές της χρησιμοποιούνται  μέχρι σήμερα. Για παράδειγμα η κίνηση της κάμερας που πολλές φορές ακολουθεί χορογραφικά τους ηθοποιούς, η ρεαλιστική επιλογή κάθε πλάνου και ο μαθηματικός έλεγχος του φωτισμού κάθε φωτογραφίας για τη σωστή διαφύλαξη της οπτικοποίησης των σεκάνς. 

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι  ο κινηματογράφος στη Σοβιετική Ένωση ακόμη και μέσα από τον εξαντλητικό έλεγχο του από το καθεστώτος, κατάφερε να δημιουργήσει ταινίες με παγκόσμιο αποτύπωμα τόσο αισθητικά όσο και τεχνικά. Βοήθησε επίσης πολύ στη θεμελίωση του θεωρητικού υπόβαθρου του κινηματογράφου μέσα από τις μελέτες των μεγάλων δημιουργών του. 

Έτσι, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι υπάρχει και πάντα θα υπάρχει έντονο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον για φιλμ σαν αυτό όχι μόνο από θεατές αλλά και από ανθρώπους που θα ήθελαν να πλησιάζουν λίγο περισσότερο την έβδομη τέχνη.  

Το όταν πετούν οι γερανοί είναι μια διάσημη ταινία που έχει προβληθεί σε πολλές χώρες, και στην Ελλάδα μέσα από τη συχνότητα της ΕΡΤ και που κατα τη γνώμη έχει θεμελιακό ρόλο στην σύνταξης της κινηματογραφικής γλώσσας. Θα προτείναμε επίσης τη αναζήτηση και τη θέαση της ειδικά σήμερα, τώρα, το 2022, που ο πόλεμος έχει ξαναρχίσει το αιματηρό του έργο δημιουργώντας καθημερινά χιλιάδες νεκρούς και εξαθλιωμένους ανθρώπους.